10. Obaj byli głosicielami ewangelii
W angielskim przekładzie tekstów qumrańskich Nauczyciel Sprawiedliwości mówi o sobie, że Bóg powierzył mu do wypełnienia misję według swojej prawdy, jako temu „który zwiastuje dobrą nowinę w czasie Jego łaski, głosi ewangelię ubogim według bogactwa Jego miłosierdzia, dając im pić z fontanny świętości i podnosząc na duchu skruszonych i nieszczęśliwych” (Geza Vermes, The Complete Dead Sea Scrolls in English, 1QH, XVIII, 14-15).
Jezus mówi o sobie:
„Duch Wszechmocnego Pana nade mną, gdyż namaścił mnie, abym zwiastował ubogim dobrą nowinę; posłał mnie abym opatrzył tych, których serca są skruszone, abym ogłosił jeńcom wyzwolenie i ślepym przejrzenie” (Iz. 61,1-2; Łuk. 4,18-19; Mat 11-5).
Obaj mają też uniwersalne przesłanie dla świata, z tą różnicą, że Nauczyciel zamiast słowa „ewangelia” używa określenia „Boża rada”. Mówi:
„Ty stworzyłeś mnie dla siebie abym wypełnił zakon, aby uczyć ludzi Twej rady moimi ustami, pośród synów ludzkich… Wszystkie narody poznają Twoją prawdę, wszystkie ludy Twą chwałę. Bo sprawiłeś że wstąpili w Twoje chwalebne Przymierze, wraz z wszystkimi ludźmi Twej Rady i mieli wspólnotę z aniołami oblicza” (1QH, VI,10-13).
W ewangelii Mateusza czytamy o Jezusie:
„Oto mój sługa którego wybrałem, Umiłowany mój w którym serce moje ma upodobanie. Położę ducha mojego na nim, a on zapowie Prawo narodom. Nie będzie się spierał ani krzyczał, i nikt nie usłyszy na ulicach jego głosu. Trzciny zgniecionej nie złamie, ani knota tlejącego nie dogasi, aż zwycięsko sąd przeprowadzi. W jego imieniu narody nadzieję pokładać będą” (12,15-21).
Jest to w istocie Pierwsza Pieśń Sługi Pańskiego pochodząca z księgi Izajasza, rozdział 42.
Zatem misja jednego i drugiego nauczyciela była podwójna – odnowić Przymierze Izraela z Bogiem i przynieść zbawienie narodom.
11. Obaj byli sędziami
„Na sądzie bowiem potępisz wszystkich, którzy na mnie nastają, oddzielając przeze mnie sprawiedliwego od niegodziwego” (1QH, str.74)… Wyjaśnienie tego odnosi się do Nauczyciela Sprawiedliwości, który będzie s]ądzić [swoich] wrogów” (1Q15, str 9).
W ewangelii Mateusza (25, 32-34) czytamy o Jezusie:
„I zgromadzą się przed Nim wszystkie narody, a On oddzieli jednych [ludzi] od drugich, jak pasterz oddziela owce od kozłów”.
Ap. Paweł mówi:
„Wykazują oni, że treść Prawa wypisana jest w ich sercach, gdy jednocześnie ich sumienie staje jako świadek, a mianowicie ich myśli na przemian ich oskarżające lub uniewinniające. [Okaże się to] w dniu, w którym Bóg sądzić będzie przez Jezusa Chrystusa ukryte czyny ludzkie według mojej Ewangelii (Rzym.2, 15-16).
12. Obaj nauczyciele odgrywają zbawczą rolę w życiu tych, którzy w nich wierzą
W jednym z tekstów qumrańskich czytamy:
„Wszystkich tych, którzy przestrzegają zakonu w Domu Judy, wyzwoli Bóg… dzięki ich wytrwałości w cierpieniu i wierze w Nauczyciela Sprawiedliwości”.
Taką samą zbawczą moc przypisuje Jezusowi Paweł. W liście do Galacjan czytamy:
„człowiek zostaje usprawiedliwiony nie z uczynków zakonu, a tylko przez wiarę w Chrystusa Jezusa” (2,16–17).
13. Obaj byli światłością dla innych
Nauczyciel mówi:
„Będę świecił siedmiokrotnym światłem, [światłem, które us]tanowiłeś dla twej chwały. Jesteś bowiem dla mnie [wiecz]nym światłem, moją nogę stawiasz na […] [Dziękuję ci, Panie, że pozwoliłeś mi pojąć twoją prawdę i dałeś mi poznać twe cudowne sekrety oraz twoją łaskawosć dla człowieka […] obfitość twojego miłosierdzia dla tych, którzy mają przewrotne serce” (1QH, str.75).
Jezus mówi o sobie: „A kto Mnie widzi, widzi Tego, który Mnie posłał. Ja przyszedłem na świat jako światło, aby każdy, kto we Mnie wierzy, nie pozostawał w ciemności”.
(ew. Jana 12:45-46).
Podsumowanie
Jak widzimy, co się tyczy podobieństw, obaj nauczyciele, t.j. Jezus i Nauczyciel Sprawiedliwości byli: zakonodawcami, założycielami i pośrednikami Nowego Przymierza, działaczami wrogo usposobionymi do oficjalnych kapłanów jerozolimskich i prześladowanymi przez nich, męczennikami za wiarę; głosili podobne nauki i zalecali posłuszeństwo wobec Tory i zakonu mojżeszowego; uważali siebie za apokaliptycznych proroków, mieli po śmierci zmartwychwstać i powrócić na Ziemię; byli budowniczymi duchowego gmachu, ogrodnikami pielęgnującymi swoje ogrody, głosicielami ewangelii mającymi uniwersalne przesłanie dla świata, sędziami przez których Bóg sądzi świat i odgrywali zbawczą rolę w życiu tych, którzy w nich wierzą; i wreszcie – obaj byli światłością dla innych.
Byłbym jednak niekonsekwentny gdybym nie wymienił więcej różnic pomiędzy nimi, a niektóre z nich są dosyć istotne:
- Nauczyciel był z pokolenia Lewiego, a Jezus z pokolenia Judy.
- Nauczyciel był wykształcony w Prawie, a Jezus, jak twierdził, słuchał i czynił wolę tylko swojego Ojca w niebie.
- Naśladowcy Nauczyciela, esseńczycy i qumrańczycy, darzyli go wielką czcią; tak wielką, że nie śmieli nawet wymawiać jego imienia.
- Jezus też miał duży autorytet wśród swoich uczniów, czasami nie śmieli pytać go o pewne rzeczy, ale używali jego imienia swobodnie.
- Jezus był reformatorem judaizmu, zmienił kilka ważnych przykazań Zakonu, czego Nauczyciel jednak nie robił.
- Nauczyciel zwracał większą uwagę niż Jezus na ascezę i czystość rytualną.
- Niewykluczone, że autorzy ewangelii znali tajniki wiedzy gnostycznej i wystylizowali Jezusa na wzór m.in. Nauczyciela Sprawiedliwości z Qumran. Redagując je, mogli wykorzystać wiele elementów jego nauki. W każdym razie, podobne koleje życia obu przywódców duchowych świadczą o wspólnym gruncie na którym zrodziło się jedno i drugie przymierze które ustanowili za życia.
Przypisy:
[1] Zastanawiające jest tutaj to, że Jezus nie odrzuca Zakonu mojżeszowego, lecz interpretuje go zgoła inaczej niż współcześni mu żydzi. Wprowadza w nim istotne zmiany, lecz podkreśla jednocześnie jego „nienaruszalność”. Dziwna niekonsekwencja. W każdym razie, staje się w ten sposób reformatorem judaizmu, a nie wiernym naśladowcą tej religii.
[2] Jest jednak raczej pewne że nie był, jak mu zarzucano, „żarłokiem i pijanicą wina”, propagatorem liberalnego judaizmu (Mat 11,19), skoro jego bezpośredni uczniowie i naśladowcy byli przywiązani do zakonu mojżeszowego, nawet po jego śmierci.
Uwaga: Wszystkie wybrane przeze mnie fragmenty tekstów qumrańskich pochodzą z przekładów Piotra Muchowskiego „Rękopisy znad Morza Martwego”, z jednym tylko wyjątkiem.
Jerzy Sędziak, 2004
© Copyright by Jerzy Sędziak
Jezus i Nauczyciel Sprawiedliwości
